Czym jest gestia transportowa?

Gestia transportowa jest integralną częścią zarządzania łańcuchem dostaw, wpływającą na efektywność logistyczną oraz rentowność transakcji handlowych. Prawidłowe zrozumienie gestii transportowej pozwala stronom kontraktu lepiej przygotować się do wyzwań związanych z transportem międzynarodowym. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się, czym jest gestia transportowa i poznaj jej rodzaje.

Co to jest gestia transportowa?

Gestia transportowa (ang. management of carriage – zarządzanie przewozem) to odpowiedzialność Sprzedającego lub Kupującego za organizację dostawy towaru oraz ponoszenie kosztów z nim związanych. Stanowi ona zatem kluczowy element umów handlowych, określający podział obowiązków i kosztów między poszczególnymi stronami kontraktu.

Jakie są rodzaje gestii transportowej?

Wyróżniamy trzy główne rodzaje gestii transportowej.

1. Gestia transportowa własna

W gestii transportowej własnej cała odpowiedzialność za organizację transportu i ponoszenie kosztów spoczywa na Sprzedającym lub Kupującym. Strona posiadająca gestię decyduje o wyborze rodzaju i trasy transportu, przewoźniku oraz terminach realizacji.

2. Gestia transportowa obca

W przypadku gestii obcej organizacja transportu i koszty z nią związane zostają powierzone drugiej stronie umowy. Oznacza to, że odpowiedzialność za organizację transportu spoczywa na kontrahencie.

3. Gestia transportowa mieszana

Gestia transportowa mieszana oznacza, że obowiązki związane z organizacją transportu są dzielone między obie strony kontraktu. Każda ze stron organizuje transport na określonym odcinku trasy.

Gestia transportowa – zalety i wady

Poszczególne rodzaje gestii transportowej mają swoje wady i zalety, które warto poznać.

Zalety gestii transportowej własnej

• Pełna kontrola nad transportem – strona posiadająca gestię może dostosować transport do swoich potrzeb, co zapewnia większą elastyczność.
• Potencjał obniżenia kosztów– poprzez współpracę z wybranymi spedytorami i przewoźnikami, istnieje możliwość negocjacji lepszych stawek.

Wady gestii transportowej własnej

• Ryzyko związane z kosztami – nieprzewidziane zmiany rynkowe mogą prowadzić do wzrostu kosztów transportu (np. w regionach niestabilnych politycznie).
• Odpowiedzialność za towar – strona organizująca transport ponosi odpowiedzialność za stan i bezpieczeństwo towaru na całej trasie.

Zalety gestii transportowej obcej

• Brak konieczności angażowania własnych zasobów– strona może skupić się na innych aspektach działalności.
• Redukcja ryzyka – odpowiedzialność za transport spoczywa na stronie trzeciej.

Wady gestii transportowej obcej

• Brak kontroli – strona, która nie posiada gestii, traci wpływ na wybór przewoźnika oraz trasy, a także często na termin dostawy.
• Potencjalnie wyższe koszty – brak bezpośredniego zaangażowania może prowadzić do wyższych opłat za usługi przewozowe.

Zalety gestii transportowej mieszanej

• Elastyczność – strony mogą dostosować podział odpowiedzialności do swoich preferencji i możliwości.
• Efektywne zarządzanie ryzykiem – podział odpowiedzialności umożliwia lepsze planowanie i kontrolę.

Wady gestii transportowej mieszanej

• Złożoność koordynacji – dzielona odpowiedzialność wymaga precyzyjnego ustalenia zakresu obowiązków.
• Potencjalne problemy komunikacyjne – wymaga to współpracy i synchronizacji działań między stronami.

Znaczenie „Incoterms 2020” w gestii transportowej

Umowy handlowe często odnoszą się do zapisów „Incoterms 2020”, które określają zasady podziału gestii transportowej, ryzyka oraz kosztów pomiędzy stronami. Dzięki stosowaniu Incoterms, strony nie muszą każdorazowo negocjować szczegółowych warunków transportu, co znacznie ułatwia proces zawierania umów.

Przykłady formuł „Incoterms 2020”

• EXW (Ex Works) – cała gestia transportowa leży po stronie Kupującego. Sprzedający udostępnia towar we wskazanym miejscu, ale to Kupujący odpowiada za jego odprawę celną i transport.
• FCA (Free Carrier) – obowiązki Sprzedającego kończą się w momencie przekazania towaru przewoźnikowi. Kupujący ponosi koszty i ryzyko od tego momentu.
• CFR (Cost and Freight) – sprzedający organizuje transport morski i ponosi koszty frachtu, ale ryzyko przechodzi na Kupującego w momencie załadunku na statek.
• DDP (Delivered Duty Paid) – sprzedający ponosi pełną odpowiedzialność za transport, koszty oraz ryzyko aż do momentu dostarczenia towaru do miejsca docelowego.
• CIF (Cost Insurance and Freight) – podobnie jak w CFR, ale Sprzedający dodatkowo opłaca ubezpieczenie towaru.
• DPU (Delivered at Place Unloaded) – sprzedający odpowiada za transport i wyładunek towaru w miejscu przeznaczenia.

Gestia transportowa a logistyka

Gestia transportowa odgrywa istotną rolę w logistyce bez względu na to, jakie są rodzaje transportu, ponieważ wpływa na planowanie i realizację dostaw. Strona posiadająca gestię ma możliwość optymalizacji procesów transportowych, wyboru środka transportu, trasy, przewoźnika oraz terminu realizacji. Korzyści posiadania gestii transportowej to m.in.:

• decyzyjność na każdym etapie – strona posiadająca gestię może podejmować decyzje dotyczące wszystkich elementów transportu.
• potencjał oszczędności – dzięki doświadczeniu i długofalowej współpracy z przewoźnikami, można uzyskać niższe koszty transportu.

Jednak przy podejmowaniu decyzji o posiadaniu gestii transportowej należy uwzględnić ryzyko związane z sytuacją społeczno-ekonomiczną na świecie. Niestabilność polityczna czy gospodarcza może prowadzić do nagłych zmian w cenach przewoźników, uwzględniając szczególnie transport samochodowy i rosnące ceny paliwa, co wpływa na koszty realizacji umowy i terminowość dostaw.

Gestia transportowa to ważny element umów handlowych, który precyzyjnie określa odpowiedzialność za organizację i koszty transportu. Posiadanie własnej gestii transportowej pozwala na większą kontrolę i możliwość optymalizacji procesów logistycznych, ale wiąże się również z pewnym ryzykiem i odpowiedzialnością. Zastosowanie formuł „Incoterms 2020” ułatwia precyzyjne określenie podziału obowiązków i ryzyka, co sprzyja klarowności i efektywności współpracy między stronami kontraktu. Często na szkoleniach dla pracowników działów sprzedaży wskazuje się na zasadę „Kupuj na FOB, sprzedawaj na CIF”.

Sprawdź co możemy dla Ciebie zrobić: nasza oferta