Pełna dokumentacja przewozowa jest niezbędna przy realizacji każdego transportu międzynarodowego. W każdej z jego gałęzi funkcjonują osobne wzory listów przewozowych – w przypadku transportu morskiego za najważniejszy dokument uważany jest konosament. Co to jest konosament morski, co powinien zawierać i kto wystawia morski list przewozowy?

Konosament – co to jest i jakie są rodzaje?

Aby transport morski mógł przebiegać bez zakłóceń, konieczne jest posiadanie odpowiedniej dokumentacji upoważniającej do przewożenia oraz odbioru ładunku. Zgodnie z obowiązującą definicją, konosament (Bill of Lading, B/L) to morski list przewozowy, który potwierdza przyjęcie towaru na statek. Potwierdzenie nie jest jednak tym samym, czym umowa dotycząca warunków przewozu. Konosament świadczy o tym, że taki towar został na statek załadowany. Dokument zostaje też wysłany odbiorcy, który staje się dzięki niemu upoważniony do przejęcia załadunku w porcie docelowym.

Konosament jest jednocześnie papierem wartościowym i może podlegać obrotowi. Osoba, która zakupuje konosament, nabywa tym samym prawo do odbioru przewożonego towaru i dysponowania nim.

Rodzaje konosamentów ze względu na typ

Biorąc pod uwagę ich typ, konosamenty możemy podzielić na:

  • załadowania (Shipped, On board) i przyjęcia do załadowania (Recevied for Shipment),
  • czysty (Clean B/L) oraz brudny (Dirty B/L):
    • czysty – kwit sternika oznacza, że nie stwierdzono wad towaru czy naruszenia opakowania,
    • brudny – kwit sternika zawiera uwagi i zastrzeżenia dotyczące stanu towaru czy opakowania;
  • liniowy (Liner B/L) i czarterowy (Bill of Fading to be used with charter-party),
  • elektroniczny (Electronic B/L),
  • bezpośredni (Through B/L),
  • zwykły i przeładunkowy (Transshipment B/L).

Rodzaje konosamentów ze względu na sposób wystawienia

Konosamenty można też podzielić ze względu na sposób, w jaki zostały wystawione, oraz osobę wystawiającą. Możemy więc wyróżnić konosament:

  • armatorski (Master B/L) – wystawiony przez armatora,
  • spedytorski (House B/L) – wystawiony przez spedytora.

Innym sposobem podziału jest uwzględnienie możliwości odbioru załadunku. Biorąc pod uwagę to kryterium, wymieniamy konosamenty:

  • imienne (straight B/L) – upoważniają do odbioru przez osobę wskazaną na dokumencie,
  • na zlecenie (order B/L) – upoważniają do odbioru przez osobę wskazaną na dokumencie lub każdą, która nabyła go na drodze prawnej (na przykład przez zakup papierów wartościowych),
  • na okaziciela (bearer B/L) – upoważniają do odbioru przez osobę, która jest w posiadaniu dokumentu.

Rodzaje konosamentów ze względu na sposób przewożenia

Transport może odbywać się w sposób bezpośredni lub wiązać się z koniecznością przeładowania towarów. Dla każdego z tych przypadków uwzględnia się różne rodzaje konosamentów:

  • zwykły – obejmuje przewóz jednym statkiem do portu docelowego bez przeładunku,
  • bezpośredni – obejmuje przewóz z portu załadowania do portu przeznaczenia z możliwością przeładowania w innych portach oraz zmianą przewoźników.

Co zawiera konosament morski?

Szczegółowe informacje, które muszą zostać ujęte w konosamencie, zostały określone w art. 136 § 1 Kodeksu Morskiego. Zgodnie z jego zapisami, konosament morski musi zawierać:

  • oznaczenie przewoźnika,
  • oznaczenie załadowcy,
  • oznaczenie odbiorcy lub stwierdzenie, że konosament został wystawiony na zlecenie albo na okaziciela,
  • nazwę statku,
  • określenie ładunku z podaniem jego rodzaju oraz – stosownie do okoliczności – jego miary, objętości, liczby sztuk, ilości lub wagi,
  • określenie zewnętrznego stanu ładunku i jego opakowania,
  • znaki główne niezbędne dla stwierdzenia tożsamości ładunku, podane przez załadowcę na piśmie przed rozpoczęciem ładowania, jeżeli je wydrukowano lub w inny sposób utrwalono na poszczególnych sztukach ładunku lub jego opakowaniu,
  • oznaczenie frachtu i innych należności przewoźnika albo wzmiankę, że ich zapłata w całości już nastąpiła lub powinna nastąpić stosownie do postanowień zamieszczonych w innym dokumencie,
  • nazwę miejsca załadowania,
  • nazwę miejsca wyładowania albo określenie, kiedy lub gdzie nastąpi wskazanie miejsca wyładowania,
  • liczbę wydanych egzemplarzy konosamentu,
  • datę i miejsce wystawienia konosamentu,
  • podpis przewoźnika albo kapitana statku lub innego przedstawiciela przewoźnika.

Kto i jak wystawia morski list przewozowy – konosament?

Konosament morski jest wystawiany przez armatora lub spedytora w kilku egzemplarzach (przeważnie trzech), z których każdy jest oryginałem. Kopie dokumentu służą jedynie do użytku wewnętrznego i nie upoważniają do dysponowania ładunkiem. Dokument jest wystawiany w oparciu o obowiązujące przepisy i wydawany załadowcy przez przewoźnika po przyjęciu towaru na statek.

Zachęcamy do przeczytania: Zalety i wady transportu morskiego

Sprawdź co możemy dla Ciebie zrobić: nasza oferta

Masz pytanie? Skontaktuj się!

    Zapytaj nas bez żadnych zobowiązań.
    Odpowiemy pisemnie lub oddzwonimy jeśli wolisz kontakt telefoniczny.

    This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.